شجریان ، رادیو و تلویزیون و موسیقی

من از وضعیت موسیقی در رادیو و تلویزیون به هیچ وجه راضی نیستم . من حدود بیست و چند سال پیش کاری را به نام  " گر به تو افتدم نظر " اجرا کردم اخیراً دیدم که تلویزیون برداشته و مطابق سلیقه خودش آن را تفسیر کرده و یک تعداد تصاویری روی این موسیقی گذاشته است . این یک توهین است .تلویزیون حق ندارد این کار را بکند . اصلاً آن چیزی که برای رادیو و تلویزیون مطرح نیست ، حقوق معنوی هنرمند است .

... وقتی روی یک تصنیف ، تصویر خاصی گذاشتیم ، در واقع آن را محدود به یک سلیقه ی خاص کرده ایم . چنین رفتار و نگاهی نسبت به هنر صحیح نیست .

کاری که رادیو و تلویزیون با موسیقی ما می کند مثل کاری می ماند که یک بلور فروش برای این که بلورهایش نشکند انجام می دهد . بدین ترتیب که در لا به لای آن ها مقداری کاه و پوشال و کاغذ میگذارد . رادیو و تلویزیون ما هم از موسیقی این گونه استفاده می کند و در زمان های اضافی و به درد نخور که چیزی ندارد ، برای مردم موسیقی پخش می کنند . ا ین یکی از دلایل کنار کشیدن من از صدا و سیما بود .

دلیل دیگر آن ؛ نشان ندادن شکل ساز است . می خواهم بدانم آیا قیافه ی تار و تنبک اغوا کننده است ؟ نشان دادن کسی که در حال نواختن ویولن یا تار است و نشان دادن یک ارکستر به مردم ، آن قدر زشت و بد است ؟ چیزی که در همه جای دنیا متداول است و همه دارند می بینند ...

وقتی که چنین بی حرمتی دارد به نوازنده ، به هنرمند و به موسیقی می شود ، دیگر دلیلی برای رفتن به آن جا وجود ندارد .

در تلویزیون زمانی که آواز یا ترانه و به طور کلی موسیقی پخش می شود ، آبشار و زنبور عسل و درخت و کوه را نشان می دهند . یا همزمان با پخش موسیقی تصویر آب ودرخت و کلاغ و اسب و گوسفند نشان داده می شود . اما خود نوازنده ای  که نشسته است و ساز میزند را نشان نمی دهند . آخر مگر چه اشکالی دارد ؟

آنها آیا می دانند این نوازنده چقدر زحمت کشیده است و چه رنجی برده است تا امروز قطعه ای را به این روانی و زیبایی بنوازد ؟  هیچ نوازنده چیره دستی ، کمتر از یک فوق دکترای دانشگاه ، زحمت نکشیده است . یعنی آیا این قدر قیافه و یا شکل ساز یک نفر می تواند فساد ایجاد کند ؟!... مگر کسی که به کنسرت می رود و به طور زنده همان نوازنده و همان خواننده را می بیند ، گناه می کند ؟!

به این علت که در رادیو و تلویزیون برای این هنر سرزمین ایران ، ارزش واقعی قایل نیستند گفتم که به عنوان یکی از صاحبان این هنر ، راضی نیستم که صدایم را پخش کنید مگر این که آن حرمت لازم را برای کار من و اساساً برای موسیقی قایل شوند .

از شما می پرسم ؛ رادیو و تلویزیون با کدام یک از فراورده های موسیقی رفتار شایسته داشته است ؟ مگر موسیقی در رده ای پایین تراز تئاتر و طنز و فیلم سینمایی و کارتون است ؟

در این چند ساله ، که صدا و سیما که 24 ساعت – شبانه روز – به طور مدام کار می کند و می خواهد دائم موسیقی پخش کند و آن قدر هم هنرمند ندارد در اختیار ندارد که موسیقی خوب تهیه کند ، بیشتر موسیقی که تهیه و عرضه می کند خالی از ارزش بوده و خیلی هایش بی ربط است . . .

الآن همین طور صبح تا شب هر چه دم دستشان می آید پخش می کنند . اما نه راجع به نوع ساخته شدن آهنگ حرف می زنند ، نه خواننده و آهنگساز را معرفی می کنند و نه از نوازنده ها می گویند . البته اخیراً یک معرفی مختصری می کنند .

زمانی که من به صدا و سیما اعتراض کردم ، در جواب گفتند که شجریان دنبال این است که تلویزیون در انحصار موسیقی ایرانی باشد و فقط موسیقی سنتی ایرانی پخش شود . درحالی که موسیقی های دیگری هم هست . آن ها هم باید پخش بشود . واقعاً این حرف هایشان مغرضانه بود . کاملاً مشخص است که من چنین نظری نداشتم . البته آنها عصبانی بودند . به همین خاطر به من تهمت می زدند . البته آنها آزادند هر چه می خواهند بگویند ، مردم قضاوت خواهند کرد .

حرف من این بود و هست که اگر می خواهید موسیقی پخش کنید ، از هر نوعی که باشد آن نوع خوب و با کیفیت را پخش کنید . دوم آن که به حقوق معنوی و مادی هنرمند احترام بگذارید . بدون اجازه ی هنرمند ، اثر او را دستکاری نکنید  و بر روی آن تفسیرهای دلخواه و تصاویر نامربوط نگذارید .

کتاب " سروش مردم " به کوشش : عرفان قانعی فرد

تهران . انتشارات دادار . 1382

منبع : وبلاگ موسیقی اصیل ایرانی